تکنولوژی ریزآرایه، یکی از قدرتمندترین ابزارها در بیوتکنولوژی مدرن و بیوانفورماتیک، امکان پژوهش همزمان بر روی هزاران یا حتی صدها هزار عامل ژنتیکی یا پروتئینی را فراهم میآورد. این فناوری، که در زمینههای ژنومیکس و پروتئومیکس کاربردهای گستردهای دارد، برای مطالعه مجموعه ژنها و پروتئینهای موجودات زنده به کار رفته و امکان مشاهده و تحلیل دادههای ژنتیکی و پروتئینی را در مقیاس وسیع و با سرعت بالا میدهد.
میکروآرایهها، که به آنها چیپهای DNA هم گفته میشود، ابزارهای قدرتمندی در بیوتکنولوژی و تحقیقات ژنتیکی هستند که اجازه میدهند تحلیلهای ژنومیک در مقیاس وسیع انجام شود. این فناوری به محققین امکان میدهد تا هزاران یا حتی صدها هزار نقطه ژنتیکی مختلف را به طور همزمان بررسی کنند، این امر برای بررسی بیان ژن، شناسایی جهشها و تغییرات ژنتیکی، و همچنین برای تحقیق در زمینههایی مانند اپی ژنتیک استفاده میشود.
در یک میکروآرایه، نمونههای DNA یا RNA بر روی یک سطح جامدی مانند یک شیشه یا سیلیکون قرار میگیرند. این نمونهها که به آنها پروبها گفته میشود، به طور دقیق در موقعیتهای مشخصی از سطح قرار گرفته اند. سپس، نمونههای هدف که میتوانند از نمونههای بیولوژیکی مانند خون یا بافت بدست آمده باشند، با این پروبها هیبرید میشوند. از طریق این فرآیند هیبریدیزاسیون، میتوان بیان ژنها یا وجود جهشهای خاص را در نمونههای هدف تشخیص داد.
میکروآرایهها ابزارهای مهمی در تحقیقات پزشکی و بیولوژیکی هستند، زیرا آنها امکان مطالعهی پروفایل بیان ژن در بیماریهای مختلف، از جمله سرطان، بیماریهای ژنتیکی و واکنشهای ایمنی را فراهم میآورند. این تکنیک میتواند به شناسایی ژنهای کلیدی که در فرآیندهای بیماریزا دخیل هستند یا به عنوان هدفهای درمانی ممکن عمل میکنند، کمک کند.